Nhiều chính sách mới, quan trọng trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Pháp luật về đất đai còn thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thể chế KTTT định hướng XHCN

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Tư, sáng nay, 1/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội làm việc tại Hội trường, nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nêu rõ, đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, tư liệu sản xuất cơ bản, là không gian phát triển và là nguồn lực to lớn của đất nước. 

Thời gian qua, thực hiện Luật Đất đai năm 2013, công tác quản lý, sử dụng đất đai đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, quá trình tổ chức thi hành Luật đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế; nguồn lực đất đai chưa được phát huy đầy đủ và bền vững; việc sử dụng đất còn lãng phí, hiệu quả thấp; khiếu nại, tố cáo, vi phạm pháp luật về đất đai còn diễn biến phức tạp; suy thoái, ô nhiễm, sạt lở đất ngày càng nghiêm trọng…

Những tồn tại, bất cập nêu trên, theo Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, có nguyên nhân do hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, yêu cầu phát triển của đất nước; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch có liên quan chưa đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ; giá đất chưa phản ánh thực tế thị trường; việc thực hiện pháp luật về đất đai có lúc, có nơi còn chưa nghiêm...

"Việc sửa đổi Luật Đất đai là cần thiết nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế, phát huy nguồn lực đất đai đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao", Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh.

Theo đó, dự thảo Luật gồm 16 chương, 245 điều, trong đó giữ nguyên 28 điều; sửa đổi, bổ sung 184 điều; bổ sung mới 41 điều và bãi bỏ 8 điều. 

Chính phủ đã gửi Quốc hội dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), bản so sánh những nội dung mới của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với Luật Đất đai 2013.

Nhiều chính sách mới, quan trọng trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cũng nêu rõ, các chính sách mới, quan trọng của dự thảo Luật là: 

- Quy định cụ thể quyền và trách nhiệm của Nhà nước; 

Quyền, nghĩa vụ của công dân đối với đất đai; 

Hoàn thiện các quy định về các quyền của người sử dụng đất; 

- Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; 

- Về thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; 

- Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; 

- Về cơ chế, chính sách tài chính, giá đất; điều tiết quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội; 

- Về phát triển quỹ đất, thị trường quyền sử dụng đất; 

- Về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp; 

- Giải quyết những tồn tại hạn chế trong quản lý đất có nguồn gốc nông, lâm trường; 

- Quy định về quản lý, sử dụng đất đa mục đích; 

- Về chuyển đổi số và cải cách hành chính;

- Về thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm;

- Giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai.

Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật phức tạp, tác động rộng, dư luận rất quan tâm

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Kinh tế tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đất đai với những lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 18-NQ/TW Trung ương 5 khóa XIII (Nghị quyết số 18); phát huy vai trò đặc biệt quan trọng của tài nguyên đất trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

Ủy ban Kinh tế nhận thấy về cơ bản, dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, tương thích với điều ước quốc tế. Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, do đây là dự án Luật phức tạp, phạm vi tác động rộng, được xã hội rất quan tâm, Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu một số vấn đề.

Cần quy định rõ tiêu chí, điều kiện giao đất, cho thuê đất

Cụ thể, về điều kiện giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 131), Chủ nhiệm Ủy ban Vũ Hồng Thanh đề nghị, cần quy định rõ tiêu chí, điều kiện giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất và đối với các dự án đầu tư vào khu vực hạn chế sử dụng đất.

Đồng thời có cơ chế và chế tài để kiểm soát việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với các trường hợp này.

Về giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và các trường hợp không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu dự án có sử dụng đất (mục 2 Chương IX), Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục rà soát các trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, bảo đảm yêu cầu của Nghị quyết số 18. 

Rà soát, bảo đảm phân biệt rõ giữa trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, xác định thứ tự ưu tiên áp dụng đấu giá hay đấu thầu trong trường hợp có dự án vừa đáp ứng điều kiện đấu giá và đấu thầu. 

Tiếp tục nghiên cứu, lấy ý kiến về các điều kiện đối với đất để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; điều kiện đối với tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, bảo đảm phù hợp, khả thi. 

Cân nhắc kỹ lưỡng quy định đấu giá đất khi chưa bồi thường, tái định cư

Bên cạnh đó, cân nhắc kỹ lưỡng quy định cho phép đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp đất chưa được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do tiềm ẩn nguy cơ khiếu nại, khiếu kiện khi quỹ đất này chưa được giải phóng mặt bằng tại thời điểm đấu giá.

Về sử dụng đất thông qua hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư (Điều 138), cũng đề nghị quy định chặt chẽ hơn về việc chuyển mục đích sử dụng đất trong trường hợp này; tiếp tục rà soát để bảo đảm tính tương thích với các quy định tại Điều 85, Điều 86 và các quy định khác có liên quan trong dự thảo Luật.

Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được Quốc hội thảo luận tại tổ trong phiên họp sáng 3/11 và thảo luận tại phiên họp toàn thể ngày 14/11.

Nguồn: chinhphu.vn